An
toàn số: Cách đối phó với các hành vi quấy rối, lạm dụng trên mạng;
Tạo
thói quen sử dụng công nghệ có kiểm soát và tránh nghiện mạng xã hội; các công cụ giám sát và quản
lý thời gian trực tuyến.Tư duy số và trách nhiệm cộng đồng: Tư duy phản biện
trong việc tiếp cận thông tin trên môi trường số; phát triển tư duy sáng tạo và tích cực
tham gia xây dựng cộng đồng trực tuyến; trách nhiệm với môi trường số, tránh
các hành vi phá hoại hoặc gây tổn hại đến người khác.
6.1 An toàn số
*Căn cứ pháp
lý:
- Luật An ninh mạng
2018 (Điều 16): Quy định xử lý các hành vi lợi dụng mạng để quấy rối, đe dọa,
hoặc xúc phạm người khác.
- Nghị định
15/2020/NĐ-CP (Điều 101): Phạt tiền đối với hành vi tung tin sai sự thật, quấy
rối hoặc xúc phạm danh dự, nhân phẩm của cá nhân.
*Giải pháp thực tiễn:
- Bảo vệ bản thân:
Không trả lời hoặc phản ứng tiêu cực với các hành vi quấy rối, lưu giữ bằng chứng
(tin nhắn, ảnh chụp màn hình) để tố cáo.
- Báo cáo và chặn:
Sử dụng tính năng *báo cáo và chặn* trên mạng xã hội hoặc ứng dụng nhắn tin, báo
cáo đến cơ quan chức năng (Cục An ninh mạng hoặc cơ quan công an).
- Tìm sự hỗ trợ: Chia
sẻ vấn đề với người thân, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ.
*Tạo thói quen sử
dụng công nghệ có kiểm soát và tránh nghiện mạng xã hội
- Giới hạn thời
gian sử dụng: Sử dụng các công cụ quản lý thời gian như Screen Time (iOS),
Digital Wellbeing (Android), hoặc ứng dụng như Forest, RescueTime.
- Đặt mục tiêu cụ
thể: Quy định thời gian cụ thể để sử dụng mạng xã hội và tập trung vào các hoạt
động ý nghĩa khác như học tập, đọc sách, hoặc thể thao.
- Tạo thói quen ngắt
kết nối: Tắt thông báo không cần thiết từ mạng xã hội, đặt thiết bị ở chế độ
"Không làm phiền" vào buổi tối.
*Các công cụ giám
sát và quản lý thời gian trực tuyến:
- Google Family
Link: Giám sát thời gian sử dụng thiết bị của trẻ em.
- Qustodio: Quản
lý thời gian sử dụng mạng xã hội và kiểm soát nội dung.
- Cold Turkey:
Công cụ chặn các trang web gây xao nhãng.
6.2
Tư duy số và trách nhiệm cộng đồng
*Tư duy phản biện
trong việc tiếp cận thông tin trên môi trường số
- Kiểm tra độ tin
cậy của nguồn: Tìm kiếm thông tin từ các nguồn chính thống, tránh lan truyền
thông tin chưa được xác minh.
- Đặt câu hỏi về nội
dung: Ai là tác giả? Thông tin có được cập nhật không? Có bằng chứng nào hỗ trợ
nội dung không?
- Sử dụng công cụ
hỗ trợ: Snopes, FactCheck.org, hoặc các trang xác minh thông tin tại địa
phương.
*Phát triển tư duy
sáng tạo và tích cực tham gia xây dựng cộng đồng trực tuyến
- Đóng góp nội
dung tích cực: Chia sẻ kiến thức, kỹ năng, hoặc nội dung có ý nghĩa để hỗ trợ cộng
đồng.
- Tham gia các dự
án cộng đồng số: Hỗ trợ chiến dịch từ thiện, bảo vệ môi trường, hoặc nâng cao
nhận thức xã hội thông qua mạng.
* Phát triển kỹ
năng sáng tạo:
- Sử dụng các công
cụ thiết kế như Canva, Figma, hoặc công cụ viết sáng tạo trên môi trường số.
*Trách nhiệm với
môi trường số, tránh các hành vi phá hoại**
- Không phát tán
thông tin độc hại, không sử dụng mạng xã hội để tấn công cá nhân hoặc tổ chức.
- Hỗ trợ người
khác: Trở thành "công dân số" tích cực, bảo vệ những người dễ bị tổn
thương trước các hành vi tiêu cực trực tuyến.
- Tôn trọng quy định
pháp luật: Hiểu rõ và tuân thủ các quy định về sở hữu trí tuệ, quyền riêng tư
và an ninh mạng.
An toàn số và tư
duy số là các kỹ năng thiết yếu trong thời đại công nghệ. Việc xây dựng ý thức
sử dụng công nghệ có kiểm soát, phát triển tư duy phản biện, và thể hiện trách
nhiệm trong cộng đồng trực tuyến không chỉ bảo vệ bản thân mà còn góp phần tạo
nên một môi trường mạng lành mạnh, văn minh.
7.
Công nghệ và quyền riêng tư: Hiểu cách các đối tượng thu thập và sử
dụng
dữ liệu cá nhân; Quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân theo các quy định pháp
luật
(như GDPR, CCPA); Tầm quan trọng của bảo mật trong thiết bị IoT3.
Môi trường số ngày
càng phát triển kéo theo việc thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân bởi các tổ chức
và cá nhân. Việc bảo vệ quyền riêng tư đòi hỏi sự hiểu biết về các quy định
pháp luật như GDPR, CCPA, và các phương pháp bảo mật thiết bị IoT.
7.1
Hiểu cách các đối tượng thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân
*Phương thức thu
thập dữ liệu:
- Dữ liệu do người
dùng cung cấp: Thông qua biểu mẫu, tài khoản mạng xã hội, đăng ký dịch vụ.
- Dữ liệu thu thập
tự động: Cookies, địa chỉ IP, hành vi trực tuyến (nhấp chuột, thời gian truy cập).
- Dữ liệu từ bên
thứ ba: Các công ty quảng cáo hoặc đối tác chia sẻ dữ liệu.
*Cách sử dụng dữ
liệu:
- Quảng cáo và tiếp
thị: Cá nhân hóa nội dung dựa trên sở thích người dùng.
- Phân tích dữ liệu
lớn (Big Data): Dự đoán xu hướng, phân tích hành vi khách hàng.
- Chia sẻ hoặc bán
dữ liệu: Một số tổ chức có thể chia sẻ hoặc bán dữ liệu cho bên thứ ba.
0 Bình luận