Phòng
chống tin giả và đánh giá thông tin trực tuyến: Kỹ năng kiểm chứng nguồn tin, xác minh
độ tin cậy của thông tin trực tuyến; phân biệt giữa tin tin thật và tin giả (fake
news); vai trò và trách nhiệm trong việc chia sẻ thông tin
trên
mạng xã hội.
4.1.
Kỹ năng kiểm chứng nguồn tin và xác minh độ tin cậy của thông tin trực tuyến:
*Căn cứ pháp lý và
tài liệu tham khảo:
- Luật An ninh mạng
2018(Điều 8): Cấm tung tin giả, thông tin sai sự thật gây hoang mang dư luận.
- Quy tắc ứng xử
trên mạng xã hội 2021: Hướng dẫn người dùng mạng xã hội đăng tải, chia sẻ thông
tin một cách có trách nhiệm.
*Hướng dẫn kỹ năng
kiểm chứng thông tin:
a. Kiểm tra nguồn
gốc thông tin:
- Tìm hiểu về tác
giả hoặc tổ chức phát hành: Nguồn thông tin đến từ các trang web uy tín (như cơ
quan báo chí chính thống) sẽ đáng tin cậy hơn.
- Kiểm tra URL:
Tránh các trang web có tên miền bất thường hoặc giả mạo (ví dụ:
"cnn-news.org" thay vì "cnn.com").
b. Đối chiếu thông
tin:
- Tìm kiếm thông
tin trên nhiều nguồn khác nhau: Nếu một tin tức được nhiều trang chính thống
xác nhận, khả năng cao là tin thật.
- Kiểm tra thời
gian: Đảm bảo tin tức là mới nhất và không được "đào lại" từ các sự
kiện cũ.
c. Sử dụng công cụ
kiểm chứng:
- Google Reverse
Image Search: Kiểm tra hình ảnh xem chúng có bị chỉnh sửa hoặc sử dụng sai ngữ
cảnh không.
- Fact-checking
Websites: Sử dụng các nền tảng như FactCheck.org, Snopes, hoặc các tổ chức báo
chí lớn có chuyên mục xác minh tin tức.
4.2.
Phân biệt tin thật và tin giả (Fake News)
*Dấu hiệu nhận biết
tin giả:
- Ngôn ngữ giật
gân, gây sốc: Tiêu đề thường dùng từ ngữ gây kích động hoặc hứa hẹn điều phi
thường.
- Nguồn không rõ
ràng: Tin giả thường không dẫn nguồn hoặc trích dẫn nguồn không đáng tin cậy.
- Thông tin mâu
thuẫn với các trang chính thống: Nếu nội dung khác biệt hoàn toàn so với các
nguồn tin uy tín, cần cảnh giác.
*Ví dụ:
- Tin giả: "Uống
nước chanh hàng ngày sẽ tiêu diệt hoàn toàn tế bào ung thư".
- Tin thật:
"Chanh là thực phẩm tốt cho sức khỏe, nhưng không có bằng chứng khoa học
chứng minh nó chữa ung thư".
4.3.
Vai trò và trách nhiệm khi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội
*Căn cứ pháp lý:
- Luật An ninh mạng
2018 (Điều 9): Người dùng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin
đăng tải hoặc chia sẻ trên không gian mạng.
- Nghị định
15/2020/NĐ-CP (Điều 101): Phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi tung
tin sai sự thật trên mạng xã hội.
* Hướng dẫn ứng xử
có trách nhiệm:
- Xác minh trước
khi chia sẻ: Chỉ chia sẻ những nội dung được xác minh rõ ràng và từ nguồn tin cậy.
- Không lan truyền
tin đồn: Nếu không chắc chắn về độ xác thực, không chia sẻ để tránh gây hoang
mang dư luận.
- Báo cáo tin giả:
Khi phát hiện tin giả, người dùng nên báo cáo với nhà cung cấp dịch vụ mạng xã
hội hoặc cơ quan chức năng.
Phòng chống tin giả
và đánh giá thông tin trực tuyến không chỉ là kỹ năng cần thiết trong thời đại
số mà còn là trách nhiệm xã hội. Việc áp dụng các kỹ năng kiểm chứng và nhận diện
thông tin giúp học sinh hình thành ý thức công dân số, phù hợp với tâm lý lứa
tuổi và môi trường học đường.
0 Bình luận